Wat zijn de juiste woorden waarmee je de Schepper van hemel en aarde benadert? Wanneer de discipelen aan Jezus vragen of Hij ze wil leren bidden, geeft Hij hen een formuliergebed, het Onze Vader. In feite doen wij dat ook met kleine kinderen: ‘Ik ga slapen, ik ben moe, ’k sluit mijn beide oogjes toe.’ Een formuliergebed is een goede hulp, niet iets om je neus voor op te halen. Probeer maar eens elke dag opnieuw aan tafel een origineel gebed te doen. Ik heb nog niet meegemaakt dat mensen dat voor elkaar kregen. Je kunt zweren bij een ‘vrij gebed’, maar als dat telkens op dezelfde woordkeuze neerkomt, zoals zowel thuis als bij gelegenheden waarbij iemand ‘voorgaat in gebed’, dan kun je beter kiezen voor geschreven gebeden waaraan vaak rijke ervaringen of op zijn minst diepe overwegingen ten grondslag liggen. Het is niet zo gek te proberen je die woorden eigen te maken. Een formuliergebed hoeft zeker niet minder oprecht te zijn dan een vrij gebed. Ik zou dus zeggen: gebruik naast de eigen woorden ook de woorden uit de ervaring van de kerk om te bidden. Bovendien kan de ervaring van de kerk ook je eigen ervaring zijn. Wanneer een bepaald zinnetje je telkens dicht bij God brengt, zou dat ook bij anderen zo kunnen werken. Zo voeg je dus je eigen ervaring toe aan de ervaring van de kerk van alle eeuwen. Daarmee zijn boeken gevuld, en je kunt ook geschikte psalmen zoeken om ‘na te bidden’. Verder heb je dan bijvoorbeeld het beroemde gebed van Franciscus van Assisi:
Heer, maak mij een werktuig van uw vrede. Laat mij, waar haat is, liefde brengen. Waar onrecht is, vergeving. Waar verdeeldheid is, eendracht. Waar dwaling is, waarheid. Waar twijfel is, geloof. Waar wanhoop is, hoop …
Ikzelf heb lang geleden een gebed ontdekt dat mij decennia persoonlijk heeft geholpen in mijn gebedsleven: het zogenaamde ‘Jezusgebed’. Dat komt uit de zesde eeuw en heeft vele christenen over de hele wereld al bemoedigd en geholpen in hun persoonlijk gebed. Dat Jezusgebed bestaat uit één enkel zinnetje:
Heer Jezus Christus, Zoon van God, ontferm U over mij, zondaar.
Ik begon daar vaak mijn gebeden mee, door het verschillende keren te herhalen. En dan gaat het natuurlijk niet om de woorden die je uitspreekt, maar om de persoon tot wie je de woorden richt. Het is geen mantra om jezelf leeg te maken, maar een gebed om jezelf vol te laten lopen met iets anders dan jezelf. Het hielp me om mijn hart op God te richten. Wat andere christenen uit andere tijden hebben ervaren in hun geloof kan ons dus tot steun en troost zijn, ook in de vorm van hun gebeden. Er is niets op tegen om die ook zelf uit te spreken, en ze aan kinderen te leren.